Volledige uitleg NPK mest: wat betekent het en wat doet het?

Wat is kunstmest?

Een gazon heeft – naast water en licht – voedingsstoffen nodig om te overleven en te groeien. Deze voedingsstoffen haalt het gras zelf uit de bodem. Soms raakt dit proces echter verstoord en raakt de bodem uitgeput. Dan is het verstandig om de natuur een handje te helpen en dit doe je door het enkele keren per jaar te bemesten. Bemesten kan met een organische mest (zoals mulch of compost) of met kunstmest. Kunstmest bestaat uit minerale meststoffen die, zoals de naam al doet vermoeden, kunstmatig gemaakt zijn. De voedingsstoffen en mineralen zijn afgestemd op wat jouw planten of gazon in een betreffende periode of situatie nodig heeft. Dit wordt aangegeven met NPK-waardes.

Waar staat NPK voor?

NPK staat voor de drie basismeststoffen die een plant – naast koolstof, waterstof en zuurstof – nodig heeft om te kunnen groeien en overleven:

• Stiktof (N)
• Fosfor (P)
• Kalium (K)

Alle drie hebben ze een eigen functie. Deze lichten we hieronder aan je toe.

N = Stikstof: de functie van stikstof in het gras

Stikstof is de belangrijkste voedingstof voor planten. Zonder groeien ze namelijk niet. Stikstof heeft de eigenschap snel door de bodem te bewegen, hierdoor groeit gras lekker snel. Het stimuleert de wortel- en celontwikkeling van gras. Dit maakt jouw grasmat sterk en hierdoor kan het tegen een stootje. Stikstof is ook de reden dat jouw gazon zo’n mooie, groene kleur heeft. Hartstikke belangrijk dus!

Je doet er goed aan om met enige regelmaat stikstof aan de bodem toe te voegen, maar niet om het gazon het gehele jaar door met deze stof te bewerken. Doe dit alleen bij groeipieken: in het voorjaar en eventueel in het najaar. Heb je een nieuw gazon? Geef dat niet te veel stikstof, want dat gazon moet zich juist ontwikkelen en wortels maken. Met te veel stikstof ontstaat er een onnatuurlijke ontwikkeling.

Wist je dat gras last kan hebben van stress? Dit is het geval in periodes van droogte. Voeg geen stikstof toe bij stress, dan wil je de groei niet stimuleren omdat dit nóg meer stress zal veroorzaken. Het is goed om te beseffen dat groei veel vergt van het gras.

P = Fosfor: de functie van fosfor in het gras

Fosfor is een mineraal en heeft één belangrijk doel: wortelontwikkeling. Het maakt de wortels sterk, waardoor ze voeding en water uit de grond kunnen opnemen. Heb je een jong gazon, dan is deze voedingsstof enorm belangrijk. Het helpt het gras om een sterke wortelstructuur te creëren, waardoor het weer beter in staat is om voeding op te nemen en uit te groeien tot een mooi gazon.

In sommige bodemsoorten komt fosfor al veelvuldig voor. Leem- of kleigrond heeft een structuur met een veel hoger fosforgehalte dan zandgrond. Wil je weten hoeveel fosfor er in de grond aanwezig is? Meet het met behulp van een grondtest. Het is aan te raden om dit eens per twee jaar te meten.

K = Kalium: de functie van kalium in het gras

Kalium verhoogt de weerstand van het gazon. Het verstevigt de celwanden en zorgt voor het transport van water en koolhydraten. Net als stikstof beweegt kalium zich snel in de bodem voort, maar het kan ook weer snel uit de bodem gespoeld worden. Kalium bevat zout, wat ervoor zorgt dat het gras niet bevriest in de winter en beter tegen kou kan.

Kalium maakt je gazon ‘hard’, oftewel: beter resistent tegen invloeden van buitenaf. Door kalium aan de bodem toe te voegen, maak je het gazon beter bestand tegen ziektes en schimmels. Gras verbruikt meer kalium dan fosfor. Voeg het met enige regelmaat toe.

Te weinig of te veel NPK in je gazon? Zo herken je het!

Het is belangrijk dat je gazon over de juiste hoeveelheid stikstof, fosfor en kalium beschikt. Maar hoe weet je of dat het geval is? Observeer je gazon en let op de volgende tekenen.

Stikstof

Heeft jouw gazon een stikstoftekort? Dan zullen er gele bladen optreden. Maar ook ziektes en schimmels, zoals rooddraad, duiden op een stikstoftekort in een gazon. Zit er echter te veel stikstof in de bodem, dan groeit jouw gras als kool. Stikstof creëert een enorme groeiontwikkeling, met bij overdaad, onnatuurlijke groei als gevolg.

Fosfor

Heeft jouw grond een fosfortekort, dan krijgen de grassprieten een blauwe of paarse gloed. Ook de wortels zullen minder goed ontwikkelen. Voeg fosfor toe aan de bodem, maar niet te veel, dat is slecht voor de waterkwaliteit en biodiversiteit.

Kalium

Een tekort aan kalium geeft gekleurde plekjes op bladeren en maakt het gras dor. Kalium bevat veel zout, wat bij overdaad slecht is voor het milieu. Let dus goed op dat je niet te veel toevoegt.

Waarom de samenstelling van mest zo belangrijk is

Wat je je misschien niet realiseert, is dat er verschil zit in de samenstelling van diverse bemestingen. Maar wil je je gazon de beste verzorging geven, dan is het handig om enige kennis te hebben. De mest die je gebruikt in het voorjaar, heeft een andere samenstelling dan de mest die je in het najaar moet gebruiken. Het verschil zit vooral in het gehalte van de NPK-stoffen. Elk seizoen heeft immers andere behoeftes en vraagt om een andere behandeling.

Bemesting per seizoen

In de lente mag het gras flink gaan groeien. Dit is hét moment om stikstof toe te voegen. Met een lentebemesting geef je het gazon een boost. Wanneer je je gazon hiermee bemest kunt je het beste laten afhangen van de temperatuur van de bodem. Gras zal immers groeien bij een temperatuur van 10 graden Celsius en hoger. Bij lagere temperaturen is het niet verstandig om een hoog gehalte aan stikstof toe te dienen, het gras heeft dan andere prioriteiten.

Bemest in de zomer met een gazonmest met een lager N-gehalte, net als in het late najaar. Hierdoor voorkom je dat je groei stimuleert waardoor het gras zwakker wordt in de winter, en dus gevoeliger is voor ziektes. De winter is echter de zwaarste periode voor het gazon. Het gras moet juist dán op haar sterkst zijn!

Fosfor zit uiteraard ook in een najaarsbemesting. Het geeft de wortels een extra stimulans om zich te ontwikkelen. Dit maakt het gras weer sterker voor de zware winterperiode. Kalium is weerstand gerelateerd, dit gehalte is, net als bij fosfor, hoger in een meststof die in het najaar of in de winter wordt toegediend aan het gazon.

Percentages en samenstelling NPK gazonmest

Je weet nu wat NPK betekent, hoe je het herkent als er te weinig van in de grond aanwezig is en wat het oplevert als je het toedient. Maar hoeveel heeft je gazon nodig? De verhouding van elk element verschilt per gazonmest maar vaak ook per producent. Kijk daarom goed op het label of een bemesting de elementen bevat die jij belangrijk vindt. Hieronder laten we je zien hoe je een etiket afleest.
Bij een voorjaarsbemesting is de verhouding van de NPK-stoffen weergegeven als 12-3-5.
Deze getallen zijn percentages. Per 100 gram is 12 gram stikstof, 3 gram fosfor en 5 gram kalium.

Wat	Waarde
N = Stikstof	12
P = Fosfor	3
K = Kalium	5

NPK-12-3-5

In totaal is 20 van de 100 gram mestof NPK-stoffen.

Wat zit er in de overige 80%? De overige bestanddelen zijn ook noodzakelijk voor een goede werking van het product. Dit zijn onder andere de secundaire voedingsstoffen, de sporenelementen en overige bestanddelen zoals bodemverbeteraars en coatings om een gereguleerde opname (tragere opnamesnelheid met een betere effectiviteit als doelstelling) te creëren.

Wat betekent 12-10-18?

De verhouding 12-10-18 is misschien wel de meest voorkomende NPK-verhouding. Dit noemen we ook wel een universele meststof, met andere woorden: deze kun je in veel situaties gebruiken.

Secundaire voedingsstoffen

De NPK-stoffen worden vaak de primaire voedingsstoffen genoemd, maar naast deze essentiële stoffen zitten er ook diverse belangrijke secundaire voedingsstoffen en sporenelementen in meststoffen. Die benoemen we hier kort.

Calcium helpt om een sterke celstructuur van het gras te creëren. Daarnaast helpt calcium de zuurgraad van de bodem te verminderen. Met deze pH-verhogende kwaliteiten kunnen voedingsstoffen beter worden opgenomen. Het is wel goed om te realiseren dat dit in een zeer kleine dosis in meststoffen aanwezig is.

Magnesium wordt vaker toegevoegd aan meststoffen dan calcium. Dit mineraal stimuleert de groei en ontwikkeling van chlorofyl, een groeihormoon dat gras haar mooie donkergroene kleur geeft en het fotosyntheseproces bevordert. Magnesium is een goede toevoeging na het verticuteren.

Zwavel is goed voor de ontwikkeling van enzymen. Het maakt het gras beter resistent tegen kou en is goed voor de zaadproductie. Deze optie is voornamelijk bestemd voor professioneel gebruik.

Sporenelementen

Naast de primaire en secundaire voedingsstoffen heeft gras ook nog sporenelementen nodig. Sporenelementen zijn kleine percentages metaal. Hiervan heeft een plant niet veel nodig, maar het is wel belangrijk dat hij dit krijgt toegediend. Voorbeelden zijn ijzer, zink en borium.

Meer over tuinonderhoud?

Bekijk de gerelateerde artikelen hieronder en bekijk ons aanbod in graszaad, meststoffen, verticuteer producten en toebehoren voor in de tuin.

Mocht je naar aanleiding van dit artikel vragen hebben kan je altijd met ons contact opnemen, dan helpen we je graag verder.