Brandnetel in de Tuin Bestrijden & Voorkomen

Brandnetel is een veelvoorkomende plant die vaak wordt gezien als lastig onkruid. Maar dit veerkrachtige gewas heeft ook vele positieve kanten. Je kunt de plant eten en hij kan medicinaal worden ingezet. In deze uitgebreide gids ontdek je alles wat brandnetels bestrijden en voorkomen aangaat, zodat je de plant onder controle houdt zonder de natuurlijke balans te verstoren.

Wat zijn brandnetels?

Brandnetels behoren tot het geslacht urtica en zijn inheems in grote delen van Europa, Azië en Noord-Amerika. De meest voorkomende soorten zijn de kleine brandnetel (urtica urens) en de grote brandnetel (urtica dioica). Deze planten staan bekend om hun scherpe, branderige haren die jeuk en een branderig gevoel veroorzaken bij aanraking. Beide soorten bloeien ongeveer van juni tot oktober.

De kleine brandnetel is een eenjarige plant. Dat wil zeggen dat, zelfs als je het brandnetel verwijderen volledig laat versloffen, je maximaal een jaar ‘last’ hebt van deze plant. De urtica urens heeft een penwortel, hierdoor kun je hem eenvoudig met wortel en af verwijderen.

De grote brandnetel daarentegen is een meerjarige plant. Dat wil zeggen dat deze meerdere jaren leeft. De bloemen van deze brandnetelsoort hangen naar beneden.

De grote variant verspreidt zich (net als de kleine) door uitzaaien. Maar de urtica dioica verspreidt zich (helaas) ook via worteluitlopers. Deze kunnen behoorlijke vormen aannemen, Daardoor is de grote brandnetel doorgaans lastiger te verwijderen. Gebruik voor stevig vastzittende wortels een onkruidtrekker.

Brandnetel herkennen

De meesten herkennen de brandnetel wel. Hier zijn enkele kenmerkende eigenschappen van de brandnetel.

• Groenblijvende, kruidachtige planten met gezaagde, ovale tot langwerpige bladeren
• Bezet met talrijke brandharen die een branderig gevoel veroorzaken bij aanraking
• Kunnen een hoogte bereiken van 30 tot 250 cm, afhankelijk van de soort
• Hebben kleine, onopvallende bloemen die in hangende trossen groeien
• Vermenigvuldigen zich zowel via zaad als ondergrondse worteluitlopers

Waar groeien brandnetels?

Brandnetels gedijen het best op voedselrijke, vochtige bodems met veel organisch materiaal, zoals in tuinen, weilanden, bosranden en langs waterkanten. Ze worden vaak gevonden op plaatsen waar de bodem is verstoord, zoals bouwterreinen of plekken waar dieren hebben gewroet. De plant heeft niet veel nodig om te gedijen, maar doet het over het algemeen goed op zuurstofrijke grond.

Je hoeft brandnetels trouwens niet per se te verwijderen. De stekelige plant ruimt organisch materiaal dat in de grond zit als het ware op. Als het organische materiaal verteerd is (en de grond verarmd), gaan brandnetels meestal vanzelf weer weg.

Waarom brandnetels bestrijden?

Hoewel brandnetels een waardevolle toevoeging kunnen zijn, zijn er verschillende redenen waarom mensen voor de bestrijding van brandnetels kiezen:

• Jeukende haren: door de branderige haren veroorzaakt de brandnetel jeuk. Dit gebeurt vooral bij aanraking op blote huid. Het vervelende gevoel kan tot een paar dagen aanhouden.
• Invasieve groei: brandnetels kunnen (ook ondergronds) snel uitbreiden en andere planten overwoekeren, waardoor ze ongewenst worden in tuinen en borders.
• Onverzorgd uiterlijk: door de wilde, woekerende groei van brandnetels kan een tuin of landschap er verwaarloosd uit gaan zien.
• Verstoren van balans: massale aanwezigheid van brandnetels kan de natuurlijke biodiversiteit verstoren door andere waardevolle planten te verdringen.

Natuurlijke bestrijding van brandnetels

Er zijn verschillende milieuvriendelijke methoden om brandnetels te bestrijden zonder chemische middelen te gebruiken:

Brandnetels verwijderen

Het handmatig uitgraven van brandnetels, inclusief de volledige wortelstelsels, is een effectieve manier om de plant te verwijderen. Dit is vooral geschikt voor kleinere oppervlakken. Zorg dat je beschermende kleding draagt om jeuk te voorkomen.

Maaien of knippen

Regelmatig maaien of knippen van brandnetels kan de plant verzwakken en uiteindelijk laten verdwijnen. Herhaal dit proces totdat er geen nieuwe scheuten meer opkomen. Deze methode is het meest geschikt om de kleine brandnetel te bestrijden. Als je voorkomt dat deze soort bloeit, verdwijnt-ie uiteindelijk.

Afdekken met mulch of karton

Het afdekken van de grond rond brandnetels met een laag mulch, karton of ander organisch materiaal ontneemt de plant licht en verstikt de groei.

Verjaag brandnetels met azijn

Brandnetels en azijn gaan niet goed samen. Een spuitfles met azijn (bijvoorbeeld appelazijn) kan brandnetels effectief doden door de plant uit te drogen. Breng de oplossing rechtstreeks op de plant aan. 

Pas wel op, omdat azijn ook schadelijk is voor andere planten. Het azijn laat de brandnetels boven de grond afsterven. Verwijder na deze behandeling ook de wortels uit de grond om de groei van nieuwe brandnetels te voorkomen.

Nu we het toch over azijn en brandnetels hebben: azijn zou ook helpen tegen de jeuk. Ben je ‘geprikt’? Dep dan de betroffen huid af en toe met een azijn gedrenkt wattenschijfje of doekje.

Welke plant helpt tegen brandnetels?

Sommige planten, zoals dovenetel (Lamium) of gele dovenetel (Lamiastrum), kunnen worden ingezet om brandnetels te verdringen en te onderdrukken. De blaadjes van de dovenetel bieden (als je ze gekneust over de huid wrijft) ook verlichting tegen jeuk door brandnetels. 

Chemische bestrijding van brandnetels

Hoewel natuurlijke methoden de voorkeur genieten, kunnen in sommige gevallen chemische middelen worden ingezet voor een effectievere bestrijding van brandnetels. We moeten erbij zeggen dat we persoonlijk geen fan zijn van chemische middelen. Maar als je alles hebt geprobeerd en niks vindt wat helpt tegen brandnetels, kan het een laatste redmiddel zijn.

Herbiciden op basis van fenoxyzuren

Middelen die fenoxyzuren bevatten, kunnen brandnetels doden door de plant overmatig te laten groeien tot deze uiteindelijk afsterft. Let op dat deze middelen ook andere planten kunnen beschadigen.

Glyfosaat

Een breedwerkend herbicide als glyfosaat kan brandnetels effectief bestrijden, maar heeft een grotere impact op de omgeving. Gebruik dit middel met grote zorgvuldigheid en pas op tijdens gebruik: glyfosaat kan giftig zijn voor huisdieren.

Zoals we al zeiden, zijn we zelf niet zo’n fan van chemische middelen en geven we de voorkeur aan brandnetels op een natuurlijke manier bestrijden. De MOOWY onkruidverdelger bevat in plaats van glyfosaat het 100% plantaardige pelargonzuur.

Plantaardig alternatief voor glyfosaat

Plantaardig alternatief voor glyfosaat

Totale onkruidverdelger

• Snelwerkende onkruidverdelger
• Na 24 uur kun je weer zaaien en planten
• Een mooi alternatief voor glyfosaat dat niet schadelijk is voor (huis)dieren

Bekijk product

4.3 (8 beoordelingen)

  Dinsdag in huis

De juiste timing

Voor de beste resultaten moeten (chemische) middelen worden toegepast wanneer brandnetels actief groeien, meestal in het voorjaar of de zomer. Volg altijd de instructies op het etiket nauwkeurig op.

Brandnetels voorkomen

Als je klaar bent met brandnetels bestrijden, is het belangrijk om maatregelen te nemen om te zorgen dat brandnetels wegblijven. Dit kun je doen om te voorkomen dat er nieuwe brandnetels de kop opsteken:

Bodemverbetering

Door de bodem te verbeteren met compost of andere organische materialen, creëer je een minder geschikte omgeving voor brandnetels.

Aanplanten van concurrerende planten

Het inzaaien of aanplanten van andere, krachtige planten kan brandnetels verdringen en voorkomen dat ze zich opnieuw vestigen. Een goede keus is de rotsooievaarsbek: een prima bodembedekker met roze/violette bloemetjes. Ook look-zonder-look is een goede concurrent (die net als brandnetels dol is op nitraatrijke grond) met lieve witte bloempjes. 

Regelmatig onderhoud

Blijf de plek in de gaten houden en snel ingrijpen als er nieuwe brandnetels opkomen. Handmatig verwijderen of maaien is dan vaak voldoende. Schoffel zodra je nieuwe brandnetels ziet verschijnen, doe dit voor de bloei. Zo voorkom je dat de brandnetel zich via zaden kan verspreiden.

Brandnetels: meer dan onkruid

Ondanks hun lastige eigenschappen hebben brandnetels ook veel positieve kanten:

• Voedingswaarde: de bladeren en jonge scheuten van brandnetels zijn eetbaar en bevatten veel vitaminen, mineralen en eiwitten. Je kunt de blaadjes prima als vervanger voor spinazie gebruiken.
• Medicinale toepassingen: brandnetels worden gebruikt in de traditionele geneeskunde voor verschillende aandoeningen, zoals huidproblemen, gewrichtsklachten en urineweginfecties.
• Compost en gier: brandnetels kunnen worden verwerkt tot compost of gier, en zo nuttige voedingsstoffen leveren voor andere planten.
• Ecologische waarde: brandnetels bieden voedsel en schuilplaats aan vele insecten, vogels en andere dieren. Op die manier ondersteunen ze de biodiversiteit. De brandnetel is belangrijk voor veel vlinders, waaronder de kleine vos, dagpauwoog, landkaartje en atalanta. Voor veel van deze soorten is de brandnetel de enige of belangrijkste waardplant (gastheer).

Nog een voordeel van brandnetels is dat bladluizen er dol op zijn. Ga je een moestuin beginnen? Dan kunnen brandnetels prima fungeren als natuurlijke ‘bliksemafleider’ tegen ongedierte.

Veelgestelde vragen over het bestrijden van brandnetels

Brandnetel bestrijden en voorkomen: conclusie

Brandnetels verdienen een iets genuanceerdere benadering dan ze simpelweg bestrijden als onkruid. Door een evenwicht te vinden tussen het onder controle houden van deze plant en het behouden van haar positieve eigenschappen, kun je de brandnetel op een duurzame manier in je tuin integreren. 

Omdat wij willen dat iedereen van zijn tuin geniet, hebben we nog veel meer handige tips en advies voor je gerangschikt, bijvoorbeeld over mos en onkruid of over planten. Wil je hier iets aan toevoegen of heb je een vraag? Laat het ons weten in een comment hieronder. We zijn er graag voor jou!

Louis Hooft

Oprichter & Gazon expert

Maak kennis met Louis Hooft, de oprichter van MOOWY en jouw vertrouwde expert. Met een diepgaande passie voor prachtige gazons en een schat aan ervaring in tuin verzorging, staat Louis klaar om tuinliefhebbers te begeleiden bij het realiseren van een groenere en levendigere buitenruimte dan ooit tevoren. Vertrouw op Louis voor waardevolle tips, handige trucs en de beste producten om jouw tuin te laten stralen!