Winterharde vaste planten: een uitgebreide gids

De tuinwereld is spannend en divers, met een grote variëteit aan planten waaruit je kan kiezen. Een bepaalde groep die van een blijvende populariteit kan genieten, zijn de winterharde planten — die vaak simpelweg “ vaste planten ” worden genoemd. Ze zijn bekend om hun veerkracht en betoverende schoonheid, waarmee ze je tuin in een weelderige oase van kleur en leven omtoveren.

Misschien is de belangrijkste reden voor de populariteit van vaste planten wel hun levensduur. Je plant ze namelijk één keer waarna ze jaar na jaar terugkeren. Een tuinier ontwikkelt zo een relatie met een vaste plant die niet mogelijk is met een éénjarige plant.

Laten we ons dus verdiepen in de boeiende wereld van winterharde planten, van het begrijpen wat ze zijn tot wat de beste variëteiten zijn om te kweken en hoe je het best voor deze prachtige, langlevende planten kan zorgen.

Wat zijn winterharde planten?

Winterharde planten zijn vaste planten die langer dan twee jaar leven en voornamelijk in de warme maanden van de lente, zomer of herfst bloeien. Ze hebben een aantrekkelijk gebladerte en een ongekende veerkracht. Verder verdragen zeenorm goed lage temperaturen en zijn ze in staat om het hele jaar door buiten te overleven.

De aantrekkingskracht van winterharde planten

Tot de winterharde tuinplanten kunnen we enkele van de prachtigste bloeiende tuinplanten rekenen, die bekend zijn om hun kleurrijke bloemen en aantrekkelijk gebladerte. Vaste planten voegen inderdaad een vleugje elegantie toe aan elke tuin, maar in tegenstelling tot struiken en bomen missen ze een houtachtige structuur.

Bladverliezend vs groenblijvend

Elke herfst sterven bladverliezende planten af tot aan hun wortels. Ze herrijzen echter in het voorjaar en vullen de tuin met nieuw leven. Vaak keren ze elk jaar robuuster en overvloediger terug, zolang ze tijdens hun groeiseizoen alles krijgen wat ze nodig hebben voor een succesvolle rustperiode.

Groenblijvende winterharde planten daarentegen houden hun bladeren het hele jaar door en zorgen voor een levendige kleur in je tuin tijdens de koude wintermaanden.

De veelzijdigheid van winterharde planten

Eén van de belangrijkste voordelen van vaste planten is hun veelzijdigheid. Ze passen zich aan verschillende grondsoorten en omstandigheden aan. Daardoor kan je onder de vaste planten zowel voorjaarsbloeiers als langbloeiende vaste planten vinden.

Het is echter belangrijk om te weten dat sommige vaste planten specifieke behoeften hebben, bijvoorbeeld wat betreft blootstelling aan de volle zon of zure grond. Ze kunnen meestal niet gedijen als je ze op ongeschikte locaties plant.

Daarom is het cruciaal om de specifieke behoeften van de plant te kennen voordat je gaat planten.

Waarom winterharde planten zo waardevol zijn

Vaste planten bieden een goede prijs-kwaliteitverhouding, gezien hun lange levensduur. Ze kunnen vele jaren meegaan en zorgen blijvend voor kleur in je tuin.

Bovendien is het over het algemeen vrij eenvoudig om een vaste plant te vermeerderen en te stekken, zodat je gratis meer planten kan maken. Dit kan door stekken te nemen of zaden te gebruiken. Daarover later meer.

Hoe winterharde planten kweken

Het kweken van vaste planten kan een erg lonende bezigheid zijn. Om gezonde groei en levendige bloemen te garanderen, is het essentieel te begrijpen hoe je ze op een juiste manier kan kweken en voor deze planten zorgen.

Voordat je vaste planten plant, is het cruciaal om de omstandigheden in je tuin te beoordelen. 

Dit omvat: 

• een analyse van je bodemtype — heb je klei, leem of zandgrond?
• bepalen van de vochtretentie van je grond — houdt hij makkelijk vocht vast of vloeit het snel weg?
• de mate van blootstelling aan zonlicht en wind inschatten — is de locatie schaduwrijk of net niet,  winderig, koud, enz.? 

Uiteindelijk is het overleven van je vaste plant afhankelijk van het afstemmen van zijn behoeften op de omstandigheden in je tuin.

Daarom raad ik aan om een verschilende soorten vaste planten te selecteren die op verschillende tijdstippen van het jaar bloeien. Op deze manier zorg je voor een voortdurende aanwezigheid van bloemen gedurende het hele jaar.

Bovendien kan je vaste planten met struiken, siergrassen en eenjarigen combineren om zo een levendige en kleurrijke tuin te creëren.

Top 20 winterharde planten om te kweken

Om je op weg te helpen, volgt hier een lijst met de top 20 soorten vaste planten die je in je tuin kan kweken:

1. Duizendblad ( Achillea ): bekend om zijn prachtige bloemen, gedijt duizendblad het best op een zonnige plek. Duizendblad produceert witte of lichtroze trossen met bloemen en geeft een sterke, aangename geur af in bloei. De bloemhoofdjes verschijnen in juni en duren tot november. 
2. Sneeuwaster (Aster divaricatus): een favoriet in de nazomer en herfst die de voorkeur geeft aan zonlicht. Bloeit in de maanden augustus tot en met oktober en en gedijt het beste in halfschaduw maar verdraagt redelijk goed blootstelling aan de zon.
3. Schoenlappersplant ( Bergenia ): Een stoere vaste plant die zowel van zon als van schaduw houdt. Met glanzende bladeren en kleine roze bloemetjes van maart tot mei gedijen ze het best in humusrijke, goed doorlatende grond.
4. Oranjebloem (Crocosmia): Onder de winterharde planten één van de meest populaire zomerbloeiers. De oranjebloem heeft  levendige oranje, rode of gele trechtervormige bloemen en bronskleurige bladeren. Hij doet het goed in de meeste bodems, maar is niet goed bestand tegen droogte. Daarom heeft hij in de zomer vochtige grond nodig. Hij doet het het beste in de volle zon, maar kan ook halfschaduw verdragen. 
5. Ridderspoor (Delphinium): Een winterharde plant die je vaak in borders of cottage tuinen terugvindt. Je kan hem herkennen aan zijn hoge stelen en prachtige blauwe, paarse of roze bloemen. Hij gedijt het best in de zon of halfschaduw en geeft de voorkeur aan vrij doorlatende grond en beschutting tegen harde wind.
6. Kruisdistel ( Eryngium ): Houdt van zon en vrij doorlatende grond en produceert prachtige blauwe bloemhoofdjes met stekelige schutbladen. Deze mooie plant bloeit in zowel zomer als herfst.
7. Wolfsmelk ( Euphorbia ): Bekend om zijn bijzondere bladeren en opvallende bloemen, vergelijkbaar met een hortensia. Uitermate geschikt voor bodembedekking en ideaal voor een vleugje tropische charme in je bloembedden. 
8. Geranium (Pelargonium): Voelt zich heel goed in de meeste grondsoorten, geeft de voorkeur aan goed doorlatende, vochtige grond en verdraagt relatief goed zure grond. Eén van de vaste winterharde planten die het goed doet in de volle zon, hoewel hij het ook goed doet in de halfschaduw.
9. Kerstroos ( Helleborus ): Eén van de mooiste winterharde planten met bloemen. Het is een winter- en lentebloeiende vaste plant met mooie bloemen variërend van wit en groen tot roze en paarse tinten. Hij houdt van vochtige, bemestte grond, hoewel hij de meeste grondsoorten aankan. Houdt niet van extremen zoals zeer droog of nat en verdraagt ook absoluut geen volle zon. 
10. Daglelies ( Hemerocallis ): Een vaste plant die bekend staat om zijn overvloedige kleurrijke zomerbloei. Een gemakkelijke plant die houdt van vrij doorlatende, vochtige grond. Ze doen het OK in halfschaduw, maar zullen meer bloemen produceren in de volle zon. 
11. Purperklokje (Heuchera): Populair als bodembedekker met zijn schitterende, dieprode bladeren. Het purperklokje bloeit van juni tot en met juli en produceert kleine witte, roze of rode bloemen en geeft de voorkeur aan volle of halfschaduw en doet het goed in de meeste bodems — zolang ze niet te droog of te nat zijn. 
12. Hartlelie (Hosta): Een winterharde plant met prachtige hartvormige bladeren die het best gedijt in volle of halfschaduw. Als je ze plant op een vochtige maar goed doorlatende grond, produceren ze kegelachtige, hangende zomerbloemen. Slakken zijn echter verlekkerd op hartlelies, dus houd ermee rekening dat je eventueel maatregelen zal moeten nemen ter bescherming tegen slakken. 
13. Roze hemelsleutel ( Hylotelephium spectabile ): Eén van de minder bekende vaste planten voor buiten hoewel hij voor heel wat kleur in je tuin kan zorgen in de nazomer. Hij trekt bovendien bijen en vlinders aan; de roze hemelsleutel lijkt op een hortensia. Hij voelt zich het best in goed doorlatende aarde, maar doet het niet goed in zure grond. Geeft de voorkeur aan volle zon gericht op het zuiden of het oosten.
14. Baardiris (Iris Germanica): Een geslacht dat in veel variëteiten en kleuren voorkomt. Daarom kies je best een soort die past bij je specifieke tuinomstandigheden. Kies de juiste variëteit en je zult elk jaar genieten van prachtige bloemen. Bloeit van eind mei tot juli en voelt zich het best in een goed doorlatende grondsoort en in volle zon.
15. Lupine: Eén van de bekendste vaste planten voor buiten. Ze hebben wel regelmatig water nodig tijdens hun eerste jaar waarna ze vanaf dan relatief goed tegen droogte bestand zijn. Je hoeft ze dan alleen water te geven tijdens ernstige droogte. Geeft verder de voorkeur aan volle zon in goed doorlatende grond.

Wanneer winterharde planten planten

Timing is cruciaal bij het planten van vaste planten.

De herfst wordt beschouwd als het ideale moment om winterharde vaste planten te planten terwijl de grond nog warm is. Hierdoor krijgen de planten de kans om voor de volgende lente een sterk wortelsysteem te ontwikkelen.

Hoe winterharde planten planten

Je moet de grond grondig voorbereiden, want de meeste vaste planten zullen jarenlang op dezelfde plaats blijven.

Verbeter dus de kwaliteit van de grond met rot organisch materiaal of een bodemverbeteraar, verwijder grote stenen en eventueel onkruid.

Graaf een gat dat iets groter is dan de wortels of pot van de plant, verwijder de pot en maak voorzichtig alle wortels los die rond de wortelbal zijn gedraaid.

Plant vervolgens de vaste plant zodat de bovenkant van de wortelbal zich op grondniveau bevindt. Vul vervolgens met aarde aan, druk stevig aan om eventuele luchtzakken te verwijderen en geef grondig water.

Hoe voor vaste planten zorgen

Een goede verzorging voor vaste planten omvat een paar cruciale taken.

Behandel in het vroege voorjaar je vaste planten met een algemene meststof met langzame afgifte en leg op de grond tussen de planten mulch met goed verrot organisch materiaal.

MOOWY’s mest voor vaste planten

MOOWY’s mest voor vaste planten

Universele bio tuinmest

• Universele tuinmest
• Geschikt voor biologische land- en tuinbouw
• Zorgt voor uitbundige bloei

Bekijk product

4.6 (7 reviews)

  Op voorraad

Zorg in het voorjaar of de vroege zomer voor hooggroeiende vaste planten voor ondersteuning met palen of stokken en touwtjes.

Verwijder tenslotte dode en verwelkte bloemen om het bloeiseizoen te verlengen en zorg dat je planten er goed blijven uitzien.

Vaste planten vermeerderen

Het vermeerderen van vaste planten kan een kosteneffectieve manier zijn om meer planten te krijgen.

Vele vaste planten kan je goedkoop uit zaden halen. En als ze eenmaal stevige klompen hebben gevormd, kan je ze bijna allemaal vermeerderen door ze te delen.

Dit houdt in dat je de klomp in stukken van goede grootte opsplitst om ze vervolgens te herplanten terwijl je de oude, houtachtige kern weggooit.

Winterharde planten kopen: advies en tips

Vaste planten zijn overal verkrijgbaar in tuincentra en je kan ze ook online kopen. Ze zijn er in verschillende potmaten, waardoor je kan kiezen tussen snelgroeiende planten of kleinere die een jaar of twee nodig hebben om te groeien.

Je kunt vaste planten kopen als plugplanten, die je in potten moet planten voordat je ze in de tuin kan planten.

Nu je de uitgebreide gids hebt voor vaste planten hebt doorgenomen, is er niets watje nog kan tegenhouden om je tuin om te vormen tot een bloeiend en kleurrijk paradijs.

Veelgestelde vragen

Meer leren over tuinieren? Leer over verticaal tuinieren, of je eigen moestuin aanleggen!

Mocht je naar aanleiding van dit artikel vragen hebben kan je altijd met ons contact opnemen, dan helpen we je graag verder.

Veel tuinier plezier!

Louis Hooft

Oprichter & Gazon expert

Maak kennis met Louis Hooft, de oprichter van MOOWY en jouw vertrouwde expert. Met een diepgaande passie voor prachtige gazons en een schat aan ervaring in tuin verzorging, staat Louis klaar om tuinliefhebbers te begeleiden bij het realiseren van een groenere en levendigere buitenruimte dan ooit tevoren. Vertrouw op Louis voor waardevolle tips, handige trucs en de beste producten om jouw tuin te laten stralen!