Appelboom snoeien: wanneer, waarom en hoe?

Hoe groeit een appelboom?

Er zijn verschillende manieren waarop appelbomen groeien, afhankelijk van het type appelboom. De meeste appelbomen groeien met overwegend horizontale takken. We onderscheiden de halfstam, hoogstam, zuilvorm, piramidevorm en struik. 

Voordat je begint met het snoeien van je appelboom, is het goed om te weten welke soort je hebt staan. Bepaalde snoeitechnieken zijn namelijk voor de ene soort beter geschikt dan voor de ander.

Sommige soorten en rassen vereisen daarnaast een specifieke snoeitijd en snoeitechniek. Raadpleeg bij twijfel de kwekerij of een tuinexpert voor advies.

Soorten appelbomen in Nederland

Soorten appelbomen die in Nederland veel voorkomen en geschikt zijn voor snoei zijn:

• Goudreinet
• Jonagold
• Junami
• Golden Delicious
• Elstar

Voor velen is de malus elstar de appelboom die de lekkerste appels geeft. Bovendien geeft de Elstar-appelboom makkelijk vrucht. Een echte aanrader dus wat ons betreft. 

Waarom snoeien appelboom?

Door je appelboom te snoeien, zorg je ervoor dat de boom goede vruchten kan produceren. Het snoeien van appelbomen is bovendien een essentieel onderdeel van het onderhoud van de boom. Door regelmatig te snoeien, kun je de vorm en grootte van de boom bepalen en de productiviteit verbeteren. 

Als de appelboom veel appels draagt, is het soms nodig om fruit te verminderen. Dit noem je het uitdunnen van de appelboom. Een te volle appelboom kan vatbaarder zijn voor ziektes en produceert kleinere appels. Bovendien kunnen takken bezwijken onder het gewicht van (teveel) appels.

Daarnaast draagt het snoeien bij aan de gezondheid van de boom door het verwijderen van dode, beschadigde of zieke takken. Het bevordert ook de luchtcirculatie en de hoeveelheid zonlicht die doorkomt. Dit is essentieel voor een gezonde groei van de boom en de rijping van de appels.

Hoe moet je een appelboom snoeien?

Welk ‘modelletje’ je ook in je tuin hebt staan, één ding hebben ze allemaal met elkaar gemeen. Het snoeien van jonge appelbomen na de aanplanting is erg belangrijk voor een goede ontwikkeling. 

Voor de ontwikkeling van appels is het het beste als de boom een hoofdstam heeft met takken die in een hoek van 45 graden omhoog groeien. Laat, als je een jonge appelboom gaat snoeien, zo’n drie tot 5 zijtakken over. Op die manier hoeft je boom zijn energie niet over teveel scheuten te verdelen.

Over het algemeen geldt dat je takken die door andere takken heen groeien en takken die richting de stam groeien, het beste kunt verwijderen als je de appelboom gaat snoeien. 

Wanneer appelboom snoeien?

Je kunt je appelboom beter niet snoeien bij vochtig weer of tijdens een (strenge) vorstperiode. Als snijwonden lang nat blijven zijn appelbomen gevoelig voor ziektes, zoals de schimmelziekte. Deze woekert vooral in november en december als het vochtig is. Strenge vorst kan het herstel van snijwonden belemmeren. 

Het beste tijdstip om je appelboom te snoeien, is afhankelijk van het doel van de snoeibeurt en de leeftijd van je appelboom. 

Over het algemeen wordt aanbevolen om appelbomen in de late winter of het vroege voorjaar te snoeien, voordat de boom begint uit te lopen. Dit wordt ook wel de rustperiode van de boom genoemd. Het snoeien tijdens deze periode stimuleert de groei van nieuwe scheuten en bevordert een gezonde ontwikkeling van de boom. Als je je appelboom snoeit nadat nieuw blad is gevormd, verstrooi je de groei.

Er zijn echter uitzonderingen op deze regel. Als je een jonge appelboom hebt geplant, is het raadzaam om de boom in de late zomer of vroege herfst te snoeien, nadat de groei voor dat jaar is gestopt. Dit helpt de boom om zich te vestigen en zich klaar te maken voor de winter. In de eerste 3 of 4 jaar na het planten van je appelboom, is snoeien belangrijk om een goede basis te vormen. 

De onderste takken aan de stam (de gesteltakken) moeten de kans krijgen om stevig te worden. Verwijder van deze takken aan het begin van het groeiseizoen (maart) ongeveer een derde van de totale lengte. 

Oudere appelbomen hebben vaak een zwaardere snoei nodig. Voor oudere bomen kan het beter zijn om naast de wintersnoei ook een zomersnoei te doen. We lichten de wintersnoei en zomersnoei beide kort toe. 

Wintersnoei: appelboom snoeien in de winter

De wintersnoei van appelbomen vindt plaats tussen december en februari. Het wordt ook wel de eerste snoei genoemd. Als je je appelboom snoeit in de winter, dien je de oude, dikke takken weg te knippen. 

Er is een verschil tussen bloemknoppen en bladknoppen. Korte uitlopers met bloesemknop (de kortloten) moet je tijdens de wintersnoei laten zitten. Dit is het bloesemhout waar uiteindelijk de appels aan groeien.

Bladknoppen zijn ook nodig, namelijk voor het vormen van balderen. Twijfel je of je met bladknoppen of met bloemknoppen te maken hebt? Wacht dan met het snoeien van je appelboom tot in het voorjaar. De bloemknoppen herken je aan het feit dat ze als eerste groen worden. 

Zomersnoei: appelboom snoeien in de zomer

De tweede ‘snoeironde’ vindt bij appelbomen in de zomermaanden plaats. Vaak in de periode van juni tot augustus, maar sommige soorten appelbomen snoei je al in mei. 

Bij het snoeien van appelbomen in de zomer, gaat het vooral om het verwijderen van waterloten (ook wel waterscheuten genoemd). Dit zijn takken die snel en recht omhoog groeien. Op waterloten ontstaat geen bloesem, deze gaan dus geen vruchten produceren, maar kosten de boom wel veel energie.

Welke takken snoeien bij appelboom?

Zoals we al zeiden gaat het er bij de wintersnoei van appelbomen vooral om dikke takken te verwijderen. Bij de zomersnoei gaat het om het verwijderen van energieslurpende waterloten. 

Als je niet zeker weet welke takken je moet snoeien of bang bent dat je de appelboom beschadigt, kun je het beste niet al te fanatiek te werk gaan. Een beetje snoeien is beter dan helemaal niet, maar je kunt de appelboom ook te ver terugsnoeien.

Er zijn verschillende snoeitechnieken die je kunt toepassen op appelbomen, afhankelijk van het doel en de conditie van de boom. Per snoeitechniek snoei je verschillende takken. De meest voorkomende snoeitechnieken voor appelbomen zijn:

Verjongingssnoei

Deze techniek wordt gebruikt om oude, zwakke of beschadigde bomen nieuw leven in te blazen. Het houdt in dat je oude takken verwijdert en nieuwe scheuten stimuleert om te groeien. Deze snoeitechniek kan de opbrengst van appels verhogen en de structuur van de boom verbeteren.

Onderhoudssnoei

Dit is een reguliere snoeitechniek die wordt toegepast om de gezondheid en vorm van de boom te behouden. Het omvat het verwijderen van dode takken, het uitdunnen van de boom en het vormgeven van de takken.

Vormsnoei

Deze techniek wordt gebruikt om een appelboom een bolvormige of kegelvormige structuur te geven. Maar je kunt de vormsnoei ook toepassen om grote appelbomen klein te houden. 

De vormsnoei houdt in dat je de takken kort snoeit en ervoor zorgt dat de boom een compacte vorm behoudt. Door de appelboom in vorm te snoeien, behoud je lucht en ruimte tussen de takken. Dit komt de gezondheid van je boom ten goede.

Hoe appelboom snoeien: compleet stappenplan

Nu je weet hoe en wanneer je je appelboom moet snoeien, kan het echte werk beginnen. Om het je gemakkelijk te maken, zetten we alle stappen nog even voor je op een rij.

• Voorbereiding: leg alle benodigde gereedschappen en materialen klaar. Zorg er ook voor dat je helder hebt welke takken je wilt snoeien en welke je wilt behouden.
• Verwijderen van dode takken: begin met het verwijderen van alle dode, beschadigde of zieke takken. Deze takken kunnen de gezonde groei van de boom belemmeren en kunnen ook een broedplaats zijn voor ziektes en plagen.
• Uitdunnen van de boom: verwijder overtollige takken om de luchtcirculatie en het binnendringen van zonlicht te verbeteren. Richt je op het verwijderen van takken die elkaar overlappen, kruisen of naar binnen groeien.
• Vormgeven van de boom: snoei takken die de gewenste vorm en grootte van de boom belemmeren. Houd rekening met de natuurlijke groeipatronen van de boom en zorg ervoor dat de takken een open structuur hebben.
• Terugsnoeien van scheuten: snoei scheuten terug tot ongeveer de helft van hun lengte om de groei te bevorderen en de boom compact te houden.
• Desinfecteer je gereedschap: desinfecteer je gereedschap na elke snoeibeurt om de verspreiding van ziektes te voorkomen.

Benodigde gereedschappen en materialen

Om appelbomen op de juiste manier te snoeien, heb je een aantal gereedschappen en materialen nodig. Zorg ervoor dat je de volgende items bij de hand hebt voordat je aan de slag gaat:

• Scherpe snoeischaar: een scherpe snoeischaar is essentieel om takken nauwkeurig en netjes te kunnen snoeien. Een botte snoeischaar kan de takken beschadigen en ziektes verspreiden.

• Takkenschaar: een takkenschaar is nodig om dikkere takken te kunnen snoeien. Zorg ervoor dat de takkenschaar scherp is en goed in de hand ligt. Voor echt dikke takken kun je het beste een takkenzaag nemen.

• Ladder: een ladder is nodig om bij de hogere takken te kunnen komen. Zorg ervoor dat de ladder stabiel staat en veilig is om op te staan.

• Handschoenen: het dragen van handschoenen beschermt je handen tegen doornen en scherpe takken. Kies voor stevige handschoenen die je handen goed beschermen.

• Desinfecterende spray voor gereedschap: het desinfecteren van je gereedschap na elke snoeibeurt is belangrijk om de verspreiding van ziektes te voorkomen. Gebruik een desinfecterende spray die speciaal is ontworpen voor tuingereedschap.

Heb je nog geen snoeischaar of vraag je je af welke snoeischaar je het beste kunt gebruiken? Check dan eens onze tips voor het kiezen van een snoeischaar. Voor dikkere takken kan het nodig zijn om een takkenzaag te gebruiken.

Verzorging appelboom na het snoeien

Na het snoeien is het belangrijk om je appelboom goed te verzorgen om een gezonde groei en productiviteit te bevorderen. Hier zijn enkele tips voor de verzorging van appelbomen na het snoeien:

• Bewatering: zorg ervoor dat de boom voldoende water krijgt, vooral tijdens droge periodes. Een goede bewatering helpt de boom te herstellen van het snoeien en bevordert de groei van nieuwe scheuten.
• Bemesting: geef je appelboom een goede bemesting om de voedingsstoffen aan te vullen. Gebruik een meststof die speciaal is ontworpen voor fruitbomen en volg de instructies op de verpakking. Als alternatief kun je ook universele tuinmest gebruiken.
• Inspectie op ziektes en plagen: controleer regelmatig de boom op tekenen van ziektes en plagen. Vroegtijdige detectie en behandeling kunnen ernstige schade aan de boom voorkomen.
• Mulchen: breng een laag mulch aan rond de basis van de boom om vocht vast te houden en onkruidgroei te verminderen. Gebruik organisch materiaal zoals houtsnippers of boomschors.

Appelboom snoeien, conclusie

Het snoeien van appelbomen is een belangrijk onderdeel van het onderhoud van de boom. Het verbetert niet alleen de gezondheid en productiviteit van de boom, maar zorgt er ook voor dat de boom er mooi en verzorgd uitziet. 

Door het volgen van de juiste snoeitechnieken, het gebruik van de juiste gereedschappen en het verzorgen van de boom na het snoeien, kun je ervoor zorgen dat jouw appelboom optimaal groeit en bloeit. 

Veelgestelde vragen over het snoeien van appelbomen

Meer leren over tuinieren? Leer over verticaal tuinieren, of je eigen moestuin aanleggen!

Mocht je naar aanleiding van dit artikel vragen hebben kan je altijd met ons contact opnemen, dan helpen we je graag verder.

Veel tuinier plezier!

Louis Hooft

Oprichter & Gazon expert

Maak kennis met Louis Hooft, de oprichter van MOOWY en jouw vertrouwde expert. Met een diepgaande passie voor prachtige gazons en een schat aan ervaring in tuin verzorging, staat Louis klaar om tuinliefhebbers te begeleiden bij het realiseren van een groenere en levendigere buitenruimte dan ooit tevoren. Vertrouw op Louis voor waardevolle tips, handige trucs en de beste producten om jouw tuin te laten stralen!